Otyłość i nadwaga

Otyłość to przewlekła choroba charakteryzująca się nadmiernym nagromadzeniem tkanki tłuszczowej powyżej 25% masy ciała u mężczyzn i powyżej 30% masy całkowitej u kobiet. Ze względu na umiejscowienie tkanki tłuszczowej rozróżnia się otyłość brzuszną, która dominuje u mężczyzn oraz otyłość pośladkowo-udową, spotykaną natomiast częściej u kobiet. Odkładanie się nadmiaru tkanki tłuszczowej wokół pasa jest szczególnie niebezpieczne, ze względu na jego gromadzenie również w organach wewnętrznych jamy brzusznej takich jak wątroba.

Upośledza to funkcjonowanie narządu, a gdy otyłość nie jest leczona to może prowadzić do dalszych powikłań takich jak niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby czy marskość wątroby. W otyłości wzrasta również stężenie wolnych kwasów tłuszczowych we krwi, mających znaczenie w rozwoju insulinooporności wątrobowej, a w dalszej konsekwencji cukrzycy typu 2. Nadmierna masa ciała to także przeciążenia stawów kolanowych, jak i obciążenie dla kręgosłupa i czynnik ryzyka chorób kręgosłupa.

Otyłości bardzo często towarzysz również zbyt wysokie stężenie triglicerydów i cukru we krwi, za niskie stężenie dobrego cholesterolu HDL i nadciśnienie tętnicze. Gdy powyższe warunki są spełnione mówi się o zespole metabolicznym, który stanowi bardzo ważny czynnik ryzyka rozwoju miażdżycy, choroby wieńcowej, retinopatii, nefropatii, depresji i wielu innych zaburzeń. Przyczyny otyłości są zazwyczaj złożone i niejednoznaczne. Do najważniejszych z nich zalicza się uwarunkowania genetyczne, psychologiczne, inne choroby (np. niedoczynność tarczycy), siedzący tryb życia i przede wszystkim zwiększone spożycie kalorii ponad potrzeby organizmu. Niezależnie od przyczyny otyłości podstawą terapii jest zbilansowana dieta o odpowiednio dobranym deficycie kalorycznym zapewniającym redukcję masy ciała oraz zwiększenie aktywności fizycznej. A w przypadku współistnienia innych chorób dodatkowo odpowiednia farmakoterapia. Należy pamiętać, że dietoterapia ma opierać się również na odpowiedniej edukacji żywieniowej, która pozwoli zmienić dotychczasowe nawyki i zwyczaje żywieniowe.